Σύγκρουση δεξαμενοπλοίου και διάρρηξη του εσωτερικού τοιχώματος: Η πιθανότητα είναι εδώ ξανά

του καπτ. Γιώργου Γεωργούλη Το ναυτικό ατύχημα (σύγκρουση δύο πλοίων) που συνέβη στο αγκυροβόλιο αναμονής Immingham anchorage (waiting anchorage) στα πρόσγεια των λιμανιών του Grisby και του Χαλ κάνει τον γύρο του διαδικτύου και αποτελεί κεντρικό θέμα στη ναυτιλιακή επικαιρότητα. Το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων «SOLONG» υπό σημαία Πορτογαλίας, που είχε αποπλεύσει από το λιμάνι Scarborough…

του καπτ. Γιώργου Γεωργούλη

Το ναυτικό ατύχημα (σύγκρουση δύο πλοίων) που συνέβη στο αγκυροβόλιο αναμονής Immingham anchorage (waiting anchorage) στα πρόσγεια των λιμανιών του Grisby και του Χαλ κάνει τον γύρο του διαδικτύου και αποτελεί κεντρικό θέμα στη ναυτιλιακή επικαιρότητα. Το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων «SOLONG» υπό σημαία Πορτογαλίας, που είχε αποπλεύσει από το λιμάνι Scarborough της Σκωτίας με προορισμό το λιμάνι Ρότερνταμ της Ολλανδίας, προσέκρουσε με ταχύτητα 16 κόμβων πάνω στο δεξαμενόπλοιο «Stena Immaculate» με σημαία Ηνωμένων Πολιτειών φορτωμένο με καύσιμα αεροσκαφών, το οποίο ήταν αγκυροβολημένο στο παραπάνω αγκυροβόλιο αναμένοντας εντολές. Η σύγκρουση ήταν τόσο σφοδρή με αποτέλεσμα το εξωτερικό περίβλημα του δεξαμενοπλοίου να διαρραγεί , να προχωρήσει η πλώρη του πλοίου μέσα στη δεξαμενή έρματος και να διαρρήξει τελικά και το εσωτερικό περίβλημα όπου βρίσκεται το φορτίο του πλοίου -jet fuel – το οποίο ήλθε σε επαφή με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας και σε συνδυασμό με τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες λόγω της σύγκρουσης δημιούργησαν πολύ μεγάλη έκρηξη με πυρόσφαιρα (fireball) η οποία λόγω της συνεχόμενης διαρροής του καυσίμου τροφοδότησε πυρκαγιά η οποία συνεχίζει να καίει τα δύο πλοία. Το συγκεκριμένο περιστατικό μας έφερε στο νου την απίστευτη τραγωδία του Sanchi όπου είχαμε σύγκρουση δεξαμενόπλοιου διπλού τοιχώματος με φορτηγό πλοίο με την τραγική κατάληξη της απώλειας του συνόλου του πληρώματος του δεξαμενόπλοιου ενώ τα πλοία έπλεαν ανοιχτά της Σινικής θάλασσας. Ευτυχώς στην περίπτωση του χθεσινού ατυχήματος τα πράγματα εξελίχθηκαν με διαφορετικό τρόπο και είχαμε διαφορετική κατάληξη, δηλαδή τη διάσωση των μελών του πληρώματος και από τα δύο πλοία ενώ έχει αναφερθεί ένας αγνοούμενος. Οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην σχετικά ευτυχή κατάληξη παρά την αμεσότητα και τη σφοδρότητα της σύγκρουσης μπορούμε να πούμε ότι ήταν:

· Η άμεση εγκατάλειψη του πλοίου πρωτίστως από το πλήρωμα του «Stena Immaculate». Πραγματικά εντυπωσιακός ο χρόνος αντίδρασης αν σκεφτεί κανείς ότι δεν μπορείς να πιστέψεις ότι το άλλο πλοίο τελικά θα πέσει πάνω σου ακόμα και όταν είναι πολύ κοντά, πιστεύεις ότι θα αλλάξει πορεία έστω και την τελευταία στιγμή.

· Η αντίδραση επίσης από το πλοίο «SOLONG», το οποίο, ενώ είχε πορεία σύγκρουσης με το αγκυροβολημένο και έπρεπε να αποφύγουν τη σύγκρουση, προτίμησαν να το εγκαταλείψουν (εκτός και αν δεν μπορούσαν να πράξουν διαφορετικά)

· Το φως της ημέρας (αν το ατύχημα συνέβαινε νύχτα με μέλη του πληρώματος να αναπαύονται πιθανά να είχε διαφορετική κατάληξη)

· Η αποτελεσματικότητα των σωσιβίων λέμβων free fall που διέθεταν και τα δύο πλοία (πρέπει πιθανά να εφαρμοστεί γενικότερα ακόμα και στα υπάρχοντα πλοία) με πολύ μικρό χρόνο εγκατάλειψης.

· Η αμεσότητα της επέμβασης των βρετανικών αρχών και της εγγύτητας στο σημείο του ατυχήματος.

Για τα αίτια του ατυχήματος εκτός από το προφανές δεν μπορούμε να πούμε πολλά. Το προφανές λοιπόν δεν μπορεί να είναι άλλο από το γεγονός ότι το «SOLONG» δεν είδε ποτέ το δεξαμενόπλοιο-άγνωστο γιατί- ή δεν είχε τον έλεγχο της κίνησης του πλοίου που είναι και το πιο απίθανο.

Τα αποτελέσματα όμως του ατυχήματος δεν είναι μόνο η ασφάλεια των πληρωμάτων των πλοίων που σε ένα βαθμό διασφαλίστηκε. Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι το επόμενο μεγάλο ζήτημα, όχι τόσο από τη ρύπανση της θάλασσας από τη διαρροή των καυσίμων από το δεξαμενόπλοιο τα οποία στο μεγαλύτερο μέρος του θα καούν στη ατμόσφαιρα, όσο για το πολύ τοξικό φορτίο που μετέφερε σε μεγάλη ποσότητα (15 containers) σύμφωνα με τις τελευταίες ειδήσεις (BBC). To «SOLONG» μετέφερε ποσότητα κυανιούχου νατρίου σε 15 εμπορευματοκιβώτια ενώ παραμένει ακόμα άγνωστη η συνολική ποσότητα.

Ας δούμε όμως την βασική ιδιότητα αυτού του φορτίου. Το κυανιούχο νάτριο είναι, ένα άλας του νατρίου με μοριακό χημικό τύπο NaCN. Σε κανονικές συνθήκες είναι λευκό στερεό, πολύ ευδιάλυτο στο νερό. Η μεγάλη συγγένεια της ρίζας του κυανίου με τα μέταλλα ευθύνεται για τη μεγάλη τοξικότητα αυτού όπως άλλων ευδιάλυτων στο νερό κυανιούχων αλάτων. Το κυανιούχο νάτριο συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ταχύτερης δράσεως γνωστά δηλητήρια. Το NaCN παρεμποδίζει ισχυρά την κυτταρική αναπνοή, Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μειωμένο οξειδωτικό μεταβολισμό και χρήση του οξυγόνου. Μια δόση 200 ως 300 χιλιοστών του γραμμαρίου (μιλιγκράμ) κυανιούχου νατρίου μπορεί να είναι θανατηφόρος για έναν άνθρωπο.

Είναι λοιπόν πολύ ανησυχητικό ότι οι άνθρωποι που έχουν στις επιχειρήσεις διάσωσης ανθρώπων και περιουσίας θα έχουν να αντιμετωπίσουν και αυτό το δηλητήριο. Θα πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα προστατευτικά υλικά για τους εμπλεκόμενους στη διάσωση ενώ απαραίτητη είναι η εμπλοκή ειδικών επιστημόνων οι οποίοι θα συμβάλουν στην εξουδετέρωση του κυανιούχου νατρίου ώστε να περιοριστεί η διασπορά του στο θαλάσσιο περιβάλλον.